توصیه‌های تغذیه برای بیماران سرطانی متفاوت است

توصیه‌ در مورد خورد و خوراک و طرز غذا خوردن به بیماران سرطانی و افراد سالم بسیار متفاوت است. این گوناگونی توصیه‌ها گاهی بیماران سرطانی را گیج می‌کند. چون ممکن است برخلاف آنچه تاکنون شنیده‌اند باشد. توصیه‌های تغذیه‌ای بیش‌تر بر خوردن زیاد میوه‌ها، سبزی‌ها و نان‌ها و بنشن‌های سبوس‌دار تأکید دارند؛ همراه با مقدار متعادلی گوشت و فراورده‌های لبنی؛ و پرهیز از چربی، قند، الکل و نمک. اطلاعات و نکات بیش‌تر درباره این توصیه‌ها در بخش پس از پایان درمان آمده است.

توصیه‌های تغذیه‌ای برای بیماران سرطانی بیش‌تر بر صرف غذا‌های پرکالری که پروتئین زیاد دارند متمرکز می‌شود. توصیه‌ها می‌بایست خوردن بیش‌تر شیر، خامه، پنیر و تخم‌مرغ پخته را در بر گیرد. توصیه‌‌های دیگری برای افزایش مصرف سس‌ها و عصاره گوشت یا تغییر روش آشپزی برای استفاده بیش‌تر از کره، مارگارین یا روغن وجود دارد. توصیه‌های تغذیه‌ای، گاهی به شما می‌گویند غذا‌های با فیبر بالا کم‌تر بخورید چون ممکن است به مشکلاتی چون اسهال و زخم دهان، دامن بزنند.

توصیه‌های تغذیه‌ای به بیماران سرطانی متفاوت هستند زیرا برای بازیابی توان خود و پایداری در برابر تأثیراتی که از سرطان و درمانش می‌گیرید، طراحی شده‌اند. وقتی سالم هستید خوردن غذا در حد دریافت مواد غذایی که نیاز دارید چندان اهمیتی ندارد و مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما وقتی تحت درمان هستید این امر به گرفتاری تبدیل می‌شود به‌خصوص زمانی‌که دچار عوارض جانبی می‌شوید یا حالتان خوب نیست.

خود را برای درمان سرطان آماده کنید

تا زمانی‌که درمان شما شروع نشود نخواهید دانست دقیقاً به چه عوارض جانبی دچار می‌شوید یا چه احساسی خواهید داشت. یک راه برای آمادگی این است که درمان خود را دوره‌ای ببینید که باید اعتماد به نفس خودتان را تقویت کنید و بهبود یابید. چند راه دیگر برای آمادگی:

مثبت فکر کنید

• بسیاری از افراد مشکلی در خورد و خوراک خود ندارند یا مشکل کمی دارند. اگر شما مشکلی دارید، ممکن است چندان حاد نباشد و بیش‌تر این عوارض پس از پایان درمان از بین می‌روند. همچنین دارو‌های جدیدی هستند که در مهار عوارض جانبی بسیار خوب عمل می‌کنند.
• داشتن رویکرد مثبت، بازگو کردن احساسات، کسب اطلاعات کافی ازسرطان و درمان آن و برنامه‌ریزی برای فائق آمدن بر مشکلات، همه و همه کمک می‌کنند نگرانی و اضطراب کاهش یابد، احساس تسلط بیش‌تری کنید، و اشتهای بهتری داشته باشید.
• حتی اگر در خوردن مشکل داشته باشید، روزی می‌رسد که خوردن باز هم برایتان لذت‌بخش می‌شود.

برنامه غذایی سالم تدارک ببینید

• برنامه غذایی سالم برای اینکه بدن به بهترین شکل کار کند حیاتی است. این موضوع برای بیمارانسرطانی اهمیت بیش‌تری دارد.
• اگر پیشاپیش برنامه غذایی سالمی داشته‌اید با دستی پر درمان می‌شوید. به شما کمک می‌کند نیروی خود را حفظ کنید، از متلاشی شدن بافت‌های بدن جلوگیری کنید، بافت‌ها را بازسازی کنید و قدرت دفاعی خود را در برابر عفونت‌ها حفظ کنید.
• افرادی که خوب می‌خورند بهتر از پس عوارض جانبی برمی‌آیند. گاهی حتی تحمل میزان بیش‌تری از هر درمان را دارید. مثلاً می‌دانیم که اگر بیمار خوش خوراک باشد و به میزان کافی کالری و پروتئین در برنامه خود گنجانده باشد، برخی از روش‌های درمان خیلی مؤثرترند.
• از امتحان کردن غذا‌های تازه نترسید. برخی از چیز‌هایی که پیش از این دوست نداشته‌اید گاهی در حین درمان به دهانتان مزه می‌کند.

برنامه‌ریزی کنید

• انبار و فریزر را از خوراکی‌های دلخواه خود پر کنید تا مجبور نشوید زیاد به خرید بروید. خوراکی‌هایی را جا بدهید که می‌دانید وقت ناخوشی هم می‌توانید بخورید.
• غذا‌هایی که راحت درست می‌شوند و آماده کردن نمی‌خواهند یا آماده کردن آنها آسان است نگه دارید، از جمله پودینگ، کره بادام زمینی، ماهی تن، پنیر و تخم مرغ.
• کمی‌ آشپزی کنید و در بسته‌هایی به اندازه یک وعده فریز کنید.
• با دوستان یا خانواده صحبت کنید تا به شما در خرید و آشپزی کمک کنند. یا از آنها بخواهید بر این کار‌ها نظارت کنند.
• از نگرانی‌هایی که دارید و انتظاراتی که باید داشته باشید با یک کارشناس تغذیه رسمی ‌صحبت کنید. او راهی پیش ‌پای شما می‌گذارد یا در برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی کمکتان می‌کند. در فهرست خرید خوراکی‌هایی را بگنجانید که احتمال ابتلای شما به عوارض جانبی مثل یبوست یا تهوع را کاهش می‌دهند. بپرسید که بیمارانسرطانی دیگر از چه کار‌هایی نتیجه گرفته اند.

مدیریت مشکلات خورد و خوراک در طول درمان

• رویارویی با عوارض جانبی
• بی‌اشتهایی
• کاهش وزن
• افزایش وزن
• زخم دهان یا گلو
• خشکی دهان
• عوارض دندان و لثه
• تغییر در حس بویایی و چشایی
• تهوع
• استفراغ
• اسهال
• حساسیت به لاکتوز
• یبوست
• خستگی و افسردگی
• جلوگیری از مسمومیت غذایی
• ویتامین‌ها و مواد معدنی بیش‌تر کمک هم می‌کنند؟
• درمان‌های جایگزین چطور؟

همه روش‌های درمان سرطان شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی و درمان زیست‌شناختی (ایمن‌درمانی) بسیار قوی هستند. این درمان‌ها که سلول‌های سرطانی با رشد سریع را هدف قرار می‌دهند، به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رسانند. سلول‌های دهان، دستگاه گوارش و مو که در حالت عادی به سرعت رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند، اغلب از درمان سرطان آسیب می‌بینند. آسیب رسیدن به سلول‌های سالم است که عوارض جانبی ناخوشایند را به‌وجود می‌آورد و موجب مشکلات در خورد و خوراک می‌شود. جدول ۱ برخی عوارض ناشی از درمان سرطان را نشان می‌دهد.

عوارض جانبی درمان سرطان از بیماری تا بیمار دیگر فرق دارد. منطقه تحت درمان بدن، نوع و طول مدت درمان و میزان درمان به‌کار رفته در بروز و نوع عوارض جانبی تعیین کننده‌اند.

خبر خوب این است که همه افراد در طول دوره درمان دچار عوارض جانبی نمی‌شوند، و بیش‌تر عوارض جانبی پس از پایان درمان از بین می‌روند. همچنین، عوارض جانبی گاهی به کمک دارو‌های جدید به‌خوبی مهار می‌شوند. از پزشک خود بپرسید که احتمال بروز چه عوارض جانبی وجود دارد و چگونه می‌شود از پس آنها برآمد.

برخی از مشکلات در خورد و خوراک، ناشی از خود درمان است. گاهی هم ناامیدی، نگرانی یا ترس از غذا خوردن مشکل‌ساز می‌شود. از دست دادن اشتها و تهوع دو واکنش عادی نسبت به ترس و دلواپسی هستند.

وقتی دوره درمان شما آغاز می‌شود و می‌دانید چه چیزی در انتظار شماست و چگونه واکنش نشان دهید، مشکلات خورد و خوراک ناشی از نگرانی آسان‌تر می‌شوند.

وقتی که در بیمارستان یا تحت درمان هستید با پزشک، پرستار یا کارشناس تغذیه رسمی ‌صحبت کنید. آنها با شما صحبت می‌کنند و برای وعده‌های خاص، نیم‌چاشت‌ها و غذا‌ها و روبرو شدن با مشکلات خورد و خوراکی که دارید راه‌هایی پیش پای شما می‌گذارند. آنها حتی گاهی در اولویت‌‌بندی برنامه غذایی که ریشه در پیشینه‌های فرهنگی و نژادی دارند، شما را یاری می‌کنند. اگر در طول دوران بهبودی مشکلات شما بالا گرفت از آنها کمک بگیرید. بپرسید که چه چیز‌هایی برای بیماران دیگر مفید بوده است.

به خاطر داشته باشید، هیچ قانون سریع و خدشه‌ناپذیر تغذیه‌ای در طول درمان سرطان وجود ندارد. برخی بیماران گاهی هنوز هم از غذا خوردن لذت می‌برند و در طول درمان سرطان اشتهای خود را از دست نمی‌دهند. برخی دیگر هم گاهی روز‌هایی را سپری می‌کنند که هیچ اشتهایی ندارند، و حتی تصور غذا خوردن هم آنها را ناخوش می‌کند. چند چیز که باید به‌خاطر داشته باشید:

• وقتی می‌توانید بخورید، سعی کنید وعده‌ها و نیم‌چاشت‌هایی که کالری و پروتئین مؤثر دارند بخورید؛ که به شما کمک می‌کنند نیروی خود را حفظ کنید، از تخریب بافت‌های بدن جلوگیری کنید و بافت‌هایی را که ممکن است از درمانسرطان آسیب دیده باشند بازسازی کنید.
• بسیاری از افراد معتقدند اشتهای آنها صبح‌ها بهتر است. از این مزیت استفاده کنید و صبح‌‌ها بیش‌تر بخورید. در طول روز زمان زودتری برای وعده اصلی در نظر بگیرید و اگر بعد از آن اشتهایی ندارید به‌جای وعده‌های خود نوشیدنی در نظر بگیرید (نمونه‌هایی ازغذا‌های تمام مایع را ببینید).
• اگر حالتان خوب نیست و فقط یکی دو چیز می‌توانید بخورید، تا زمانی‌که باز هم بتوانید خوراکی‌های دیگر بخورید به همان‌ها بسنده کنید. جایگزین مایعی را انتخاب کنید که کالری و پروتئین بیش‌تری به بدن شما برساند.
• روز‌هایی که هیچ چیز نمی‌توانید بخورید، نگران نباشید. دست به کاری بزنید که احساس بهتری داشته باشید. به‌محض اینکه توانستید غذا بخورید. اگر مشکل بیش از دو روز ادامه پیدا کرد پزشک خود را در جریان بگذارید.
• سعی کنید زیاد مایعات بنوشید، به‌خصوص روز‌هایی که غذا نمی‌توانید بخورید. آب برای کارکرد درست بدن شما حیاتی است، بنابراین مصرف مایعات کافی تضمین می‌کند که بدن شما، آب مورد نیاز را دارد. برای بیش‌تر بزرگسالان، در روز۶ تا ۸ لیوان مایعات خوب است. در طول روز یک بطری آب همراه داشته باشید. در این صورت، کم‌کم به نوشیدن مرتب مایعات عادت می‌کنید. جدول‌های ۲ و ۳ مایعات زیادی را نشان می‌دهند که می‌توانید امتحان کنید.